30/7/09

O Panteón


Nesta fotografía aparece a filla do señor Avelino, o receptor da carta de don Plácido. Esta señora quixo facer esta fotografía vestida de domingo para preservar o recordo do seu irmán Felipe, soterrado nese panteón fóra do adro da igrexa de Cereixa. Estamos en plenos anos 40. Felipe é recordado por ser un tipo listo e educado. Antes da guerra a mestra da escola e máis el tiñan un pique matemático: envíabanse problemas e ecuacións retándose na resolución dos problemas. Mobilizado na guerra deulle por debuxar a liña de fronte de Madrid; denunciado e acusado por roxo e espía foi torturado e seica envenenado. Reenviado a casa para morrer a versión oficial falou de suicidio. En pleno nacionalcatolicismo o crego párroco daquela negouse a darlle cristiá sepultura no camposanto. Por rojo e por sucidida. Eu aínda recordo de pequeno este panteón, que foi retirado hai vinte anos. Unha imaxe vale máis ca mil palabras, todo un documento que fala da dignidade, do cultivo da memoria e dunha historia traumática.
Este panteón desapareceu, a casa rectoral de don Plácido foi destruída nos anos 70 para facer outra nova, esta muller vén de morrer. Arqueoloxía do pasado contemporáneo.

Don Plácido


Plácido Casanova foi crego da parroquia de Cereixa nos anos 40. En 1949 axudou a un guerrilleiro ferido na batalla de Repil de 1949. Represaliado pola propia igrexa desterrárono a unha aldea da montaña de onde partiu despois ao Brasil. Na nosa investigación sobre arqueoloxía da guerrilla demos cunha carta privada escrita por don Plácido en 1951. Un exemplo abraiante do que era a Galicia rural a meados do século XX, da percepción dun crego que non distaba moito do que os historiadores modernistas sinalan para ao antigo Rexime. Toda unha xoia da microhistoria e da historia das mentalidades:

Mi querido señor Avelino: A todos tenía que escribir si es por el aprecio que guardo a toda esa buena gente de la querida Cereija pero de cuantos dejo hacerlo por falta de posibilidad, no así a V. con quién pasé tantos ratos alegres en la rectoral.
Mucho tengo que agradecer a Vdes por tantas atenciones durante seis años, pero en especial por el último obsequio que me trajo su buena hija el día que ya partía para el nuevo cargo que me confía la divina Providencia. Agradezco el regalo así como la deespedida que quiso hacerme personalmente y yo ya había salido al alto de las Areas. Desde allí ví a V. subir con carro monte arriba hacia Monforte a emprender el monótono y duro trabajo de la bouza. Mucho sentí no me viese para darnos el último adiós con las manos en alto como señalando al Cielo último lugar de cita para abrazarnos fuertemente. Pido a Dios que allí los vea a todos y me vean a mi también entre los Santos.
De por aquí poco tengo de agrado que contarles. Montaña más montaña, frío, viento, lluvia y algún nieve es lo que ha habido hasta ahora. La rectoral está en malas condiciones de habitar y en ella estoy porque así lo pide mi cargo. Los pueblos muy distantes unos de otros y las igleisas a una hora por lo menos de distancia la más próxima. Estas gentes hablan también a su manera. Ahora ya los voy entendiendo algo. Pepe no se acostumbra ni a la de tres. A mi Dios me ha dado más fuerza de ánimos para sobrellevarlo todo con santa resignación...

27/7/09

Papito


Seica nunhas gravacións, Berlusconi, o Calígula de plástico, presume fachendoso das 30 tumbas fenicias ubicadas debaixo da súa mansión Playboy na illa de Cerdeña, en Villa Certosa. O Patrimonio Arqueolóxico entra en escena e a oposición demanda explicacións no Parlamento. "Aquí embaixo descubrimos trinta tumbas fenicias do 300 a. C." afirma Papi nunha cinta gravada por unha prostituta de luxo. Tumbas fenicias, bidés e cintas de audio. Toda unha película.

Fotografía: ása dun recipiente cerámico púnico atopado dentro dunha foxa do Castro Grande de Neixón (século III a. C.)

26/7/09

Paisito



En Arqueoneixon mantemos unha relación antiga e fructífera con Uruguai dende os comezos mesmos do proxecto. Arqueólogos e arqueólogas charrúas como José López Mazz, Camila Giannotti, Irina Capdepont ou Juan Dabezies cruzaron o charco para ensinarnos dende o inicio da monumentalidade en sociedades cazadoras-recolectoras até o papel activo da Arqueoloxía na recuperación dos desaparecidos durante a ditadura. Moitos destes colegas coñeceron o exilio sendo nenos, en Chile, Cuba e Francia; outros estiveron vencellados á guerrilla urbana. Microhistorias dunha historia dura, unha historia que se amosa na película "Paisito", un filme de Ana Díez que podedes ver nos cines esta semana. Moi aconsellable.

23/7/09

Os vikingos

José A. Lasheras, director do Museo de Altamira, comentábanos hoxe o proxecto de cooperación internacional que manteñen coa comunidade indíxena Paî Tavyterâ en Jasuka Venda, por terras guaraníes do Paraguai. Os seus montes sagrados están inzados de gravados rupestres. Estas manifestacións artísticas son vistas aínda a día de hoxe na historiografía e na política como o resultado do intercambio cultural entre vikingos e incas. Nos seus drakkars, baixando polos ríos, os escandinavos ían deixando estas mostras da súa presenza. Esta teoría contextualízase nun discurso eurocéntrico aderezado con retoques filonazis. O triste é que incluso altos representantes do Estado e do Ministerio de Cultura do Paraguai expresan publicamente esta opinión. O mesmo proceso dáse na ría de Arousa, con ese concelleiro de Cultura afirmando que os castros de Neixón eran vikingos ou con alcaldes e xestores de turismo que procuran potenciar unha rota vikinga pola ría de Arousa que retome o casco vikingo de Leiro como atractivo turístico. Será por cornos.

22/7/09

SonCelta

Aos arqueólogos e arqueólogas que van de científicos dos de verdade lles aconsello gratamente que acodan entre o 23-26 de xullo a Porto do Son a ver por onde van os gustos e intereses da sociedade en xeral. Sobre todo cando ten desaparecido o campo de traballo de Neixón e non nos podemos achegar á percepción social da Arqueoloxía, con tanto profesional solto como anda polo Castro Grande. Probablemente os que se acheguen a Porto do Son atopen discursos esotéricos e recreacións levadas a cabo por xente iletrada que non le literatura científica. Inda hai moito snobismo nisto da Arqueoloxía. Sen dúbida eses discursos alternativos teñen tanta valía como o discurso arqueográfico, sobre todo cando este non está actualizado. Porque pensar que Neixón foi escavado por Cuevillas en 1920 (foi en 1925), que é un claro castro costeiro (sic) e que os foxos se empregaban de basureiros son afirmacións que amosan todo un discurso científico fundamentado, moderno e digno de ser divulgado e difundido.

21/7/09

O' Parapeto


Repito, unha vez máis, que os castros de Neixón teñen a sorte de que se celebre unha romaría no verán e de que conten cun bar, O 'Parapeto, todo un centro social no que a xente intercambia opinións. O outro día unha parella, ela da parte de Rianxo e el alemán, queixábanse amargamente do estado lamentable da contorna do castro; aquel día unha pequena lixeira sen recoller ocupaba parte da área recreativa. O señor alemán, medio falando en galego, non comprendía que os escolares tivesen que ver iso porque os nenos fan o que fan os maiores, que en Alemaña o Patrimonio coidábase e esa deixadez era impensable. A conversación derivou coa señora contándonos as súas vacacións en Bretaña; tras unha semana vendo menhires, crómlechs (os de verdade e non os que se inventan no CAB) e dolmens, o seu fillo rebelouse e berrou: non quero máis cultura! E tivemos que levalo a mirar o zoolóxico, dicía a señora.

Arqueoloxía do absurdo


Manuel Gago xa se ten ocupado destes sinais no seu blog capítulo 0, nunha entrada antolóxica titulada Sofisticada trampa atrapaturistas. Xa vedes que os despropósitos non só inzan os Castros de Neixón senón tamén os arredores. Un colega meu fala da Arqueoloxía do absurdo: como o absurdo é rendible e xenera toda unha economía (200.000 euros costou todo este programa de sinalización por Arousa Norte). Para min, a realidade que reflicte esta fotografía é a mellor mostra de como se está a xestionar o Patrimonio. Ao carón dun contedor de lixo, superpóñense, coma nunha matrix Harris, sucesivas cartelerías, agochando unhas ás outras, indicando o camiño cara a ese non lugar que é o Centro Arqueolóxico de Barbanza. As administracións invisten cartos en sinais redundantes e non se fixan no cruceiro cercenado e marxinado ao pé. Un cruceiro que forma parte dun histórico Via Crucis que levan anos tentando recuperar os veciños de Cespón. O verdadeiro Patrimonio sustituído pola propaganda atrapaturistas. E mentres tanto, os políticos facendo turismo (cultural, iso si) por Altamira, procurando modelos de xestión aplicables aos castros de Neixón. Antolóxica esta nova mostra do teatro do absurdo.

20/7/09

Unha Historia de mentira


Seguimos co noso percorrido pola área arqueolóxica de Neixón e topamos cun cartel informativo do ano 2002. Está de pé, unha boa noticia en principio. O gracioso é que a día de hoxe, en 2009, mantén a visión que se tiña de Neixón antes das escavacións de 2003-3008. Aquí dise que o Castro Grande é de época romana. A día de hoxe os visitantes de Neixón merecen unha información actualizada, rigorosa e verídica, cando non menos certa. Para iso están as publicacións ao respecto. O Castro Grande ergueuse entre os séculos V-IV a.C. (datacións de C-14 calibradas), na 2ª Idade do Ferro. Pero bueno, que lle imos facer, cun concelleiro que ao pouco de tomar posesión do cargo dicía publicamente que os castros de Neixón eran de época vikinga. En fin. Con estos bueyes hay que arar.

Un panel fabuloso


Este ano a roza vai a mellor ritmo, casualidades da vida. Iso si, os operarios teñen boa conta das ruínas arqueolóxicas que van atopando pola área de Neixón. Velaí tedes o panel interpretativo do Castro Grande de Neixón, instalado en 2002. Así leva, alomenos, tres anos. O Concello de Boiro, como todos sabemos, non pode loitar contra a lacra do vandalismo; iso si, vontade, iniciativa, e grandes proxectos para Neixón non lle faltan non. Todo un modelo de xestión.

Fotografía tomada o 16 de xullo de 2009.

Area recreativa de Neixón


Despois de analisar o discurso propagandístico, baixemos dunha vez á cruel realidade. Un exemplo do coidado do Concello de Boiro é a área recreativa anexa ao Castro Grande. Aquí vemos toda unha obra de arte: a deconstrución dunha obra de cantería. Unha mesa con bancos que racha cos tópicos, conciliando deseño e funcionalidade. Fíxense no detalle do fondo, esa fonte esgrevia que emerxe do chan. No verán de 2003, en plenas escavacións do castro Grande, vai o departamento correspondente do Concello e abrn unha gabia en plena zona de protección do castro dende aquí até o centro Arqueolóxico. Este é o mantemento da área arqueolóxica de Neixón, de onte e de hoxe.

Fotografía tomada o 16 de xullo e 2009.

Tapando a realidade


A Voz de Galicia, edición Barbanza, deste mesmo sábado pasado, recolle unhas declaracións dos responsables do Ecmo. Concello de Boiro segundo as cales tiveron problemas en anos pasados co proxecto de Neixón, porque os arqueólogos tapaban o que encontraban. En cambio, partir de agora, musealizaranse os restos. A este respecto, unhas pequenas aclaracións:
1. No ano 2007 procedeuse á posta en valor e consolidación das estruturas visibles no interior do Castro Grande, quedando á vista tres cabanas de pedras reconstruidas, o muro de contención da muralla e os foxos que delimitan a entrada. É normal que dende o Concello non se acorden deste proxecto de musealización porque a día de hoxe aínda non o pagaron.
2. O único problema existente en anos precedentes foi o incumprimento e pasotismo do Concello para afrontar as súas obrigas co mantemento do xacemento. Dende 2003, o Concello tapaba as escavacións e reutilizaba as escombreiras para obras de carácter público e privado. En 2008 os restos quedaron sen tapar e fíxose cargo o Laboratorio de Patrimonio do CSIC do tapado das escavacións en febreiro-marzo do presente ano. E iso valeu cartos loxicamente, que se unen aos 172.000 euros investidos polo CSIC no proxecto de Neixón dende 2003.
3. Durante anos o Concello non rozou os xacementos para dar inicio ás escavacións, tendo algún ano que empregar nós aos voluntarios do campo de traballo para adecentar os sectores de escavación. Antes da Romaría, por arte de maxia, todo aparecía rozadiño, cando xa era tarde.
En consecuencia, o único problema que houbo e que hai é que o mantemento dos castros de Neixón lle importa un carano aos seus propietarios (Concello de Boiro). E eu se fose un funcionario do Concello andaría con coidado porque un día igual se atopa co Cobrador del frak escarranchado na cadeira do alcalde e ao Gaiteiro cobrador botando a partida na mesa do Concelleiro de Cultura. Ese, a manipulación, e a falta de educación, son os problemas reais do Concello de Boiro.

Xurxo M. Ayán Vila
United Neixons

Fotografía: tapado das escavacións do Castro Grande de Neixón baixo control arqueolóxico do LAPA (IEGPS-CSIC), 10 de marzo de 2009.

A profesionalización de Neixón


Despois das excelentes festas de Boiro, as mellores que se recordan nos últimos tempos, comeza o tempo dos discursos falseados e da propaganda. Segundo recolleu o Diario de Arousa o pasado sábado o Excmo Concello deBoiro aposta por profesionalizar as escavacións nos castros de Neixón (sic).

O equipo do proxecto arqueolóxico dos Castros de Neixón do CSIC é artífice, entre 2003 e 2009, dunha tese de doutoramento, tres memorias de licenciatura, tres monografías, unha longametraxe documental, dez artigos científicos en revistas nacionais e internacionais, doce comunicacións a congresos, vinte conferencias, seis campos de traballo con 300 voluntarios de todo o mundo, e dunhas 30 actividades de divulgación e difusión por toda Galicia nas que falamos dos castros de Neixón. Membros do noso equipo foron e son convidados a participar como ponentes en foros coma o World Archaeological Congress (Dublín xuño de 2008), o Congreso Internacional de Arqueoloxía Clásica (Roma, setembro 2008) ou o Coloquio internacional sobre os púnicos no Occidente mediterráneo (Sevilla, setembro 2009), simplemente para falarmos de Neixón, un sitio que queda en Boiro.

Todo este traballo feito polo equipo que dirixo destrúe Neixón. Cómpre felicitar ao Excmo Concello de Boiro por profesionalizar dunha vez as intervencións arqueolóxicas en Neixón, e non deixalas en mans deses rapaces afeccionados, desa calaña de arqueólogos domingueros de United Neixons, deses mercenarios que só se moven por cartos. A ver se se anima o señor alcalde de Boiro (se é que manda algo) e tamén profesionaliza dunha vez a súa corporación municipal, incorporando políticos de verdade, profesionais, moi profesionais.

Xurxo M. Ayán Vila
United Neixons

17/7/09

Virxe do Carme


Festa do Carme en Cespón. O grupo de músicos seguen ao fogueteiro da comisión de festas, facendo un percorrido polas aldeas da parroquia. Toda unha apropiación do espazo que xenera identidade comunal. Estes vellos mecanismos de cohesión social superan a creba territorial que marcou a Modernidade, coa vía rápida segmentando en dous o territorio da parroquia de Cespón. Arqueoloxía da Paisaxe.

15/7/09

Que pasa en Neixón?


Ante a confusión xenerada nos últimos días sobre o proxecto arqueolóxico de Neixón, cómpre facer unha serie de apreciacións ao respecto:
1. Dende o ano 2003 o equipo que eu dirixo viu pasar por Boiro un goberno monopartito, un goberno tripartito e un goberno bipartito. Isto é o que se chama perspectiva histórica e os arqueólogos, como historiadores, temos boa memoria, por deformación profesional.
2. Nesta historia recente de Neixón, a posta en valor deste área arqueolóxica é mérito de dúas persoas de partidos diferentes: Manuel López Outeiral (PP), promotor entusiasta da creación do Centro Arqueolóxico de Barbanza, e Xabier Cortés (PSG), malogrado concelleiro de Cultura que turrou do proxecto arqueolóxico con clase, cultura, educación e saber estar. Polo tanto, os arribistas que chegaron despois que non se penduren medallas que non merecen.
3. O proxecto de campo de traballo internacional (2003-2008) era o proxecto arqueolóxico de meirande continuidade en Galicia e o decano en activo deste tipo de actividades. A súa cancelación en 2009 resposta unicamente á deixadez, inoperancia e incumprimento reiterado do convenio firmado coa Dirección Xeral de Xuventude e o CSIC por parte do Excmo. Concello de Boiro, unha entidade morosa (8 millóns de débeda) responsable dunha nefasta xestión do Patrimonio Arqueolóxico local.
4. Dende a Concellería de Cultura do Concello de Boiro e dende o propio Centro Arqueolóxico de Barbanza lévase facendo unha casposa e inútil laboura de damnatio memoriae cara ao noso equipo de traballo, un boicot cutre que se pode ver no dossier de prensa do Centro, na nula presencia deste proxecto nos III Encontros Arqueolóxicos de Barbanza (xa se sabe que os castros de Neixón quedan a miles de kilómetros deste Centro), no incumprimento de compromisos editoriais, na non distribución de monografías e documentais xurdidos do noso proxecto, na criminalización do noso equipo de traballo na prensa local, facéndonos responsables do estado lamentable dos castros de Neixón, na reposición duns carteis que non inclúen o avance das investigacións dende 2003, repoñendo unha visión anticuada e desfasada desta área arqueolóxica, etc., etc...
5. Os Castros de Neixón sálvanse porque se celebra unha romaría no verán. Un tempiño antes rózase e límpanse as cunetas para poñer todo bonito, mentres ao longo do ano dá auténtica lástima: marcas de quad por riba do parapeto do Castro Pequeno, sinais reventados que permanecen asi ao longo dos anos, mesas rotas da área recreativa, lixo, obras incontroladas no contorno dos castros... existe todo un arquivo fotográfico diacrónico ao respecto. E todo isto non é responsabilidade nin dos arqueólogos nin da comunidade local, senón dos propietarios dos terreos, isto é, o Concello de Boiro.
6. A posta en valor dos castros de Neixón adoece dende os seus inicios dunha carencia imperdonable: non ter en conta para nada á comunidade local, unha comunidade que coidou do monte de Neixón até unha polémica expropiación dos terreos. O Centro Arqueolóxico segue sendo un espazo reservado para eruditos e científicos. Por outra banda, existe unha fenda insalvable entre o discurso que se ofrece aos visitantes no Centro e a realidade arqueolóxica dos xacementos: aos visitantes que chegaban ás nosas escavacións lles contaban no Centro que o cambio climático explicaba o cambio de asentamento entre os dous castros, como se os cartaxineses viñeran en snowboard polo mar xeado de Arousa. A falta de formación dos supostos técnicos-arqueólogos deste Centro é flagrante.
7. Resulta incomprensible o silenzo dos medios de comunicación locais perante a cancelación do campo de traballo dos castros de Neixón, tendo en conta o seguimento multitudinario que fixeron do mesmo ao longo dos anos. Neste senso, en Arqueoneixon abogamos, como dende 2003, por unha total transparencia e independencia: nin somos de Boiro, nin temos paraza no Concello, nin debemos favores, nin participamos de prácticas caciquís infames. Cada quen que resposte das súas responsabilidades e das súas lexítimas ambicións persoais, pero que non manipule nin tente agochar a realidade e calar bocas.
8. Unha cousa é, por exemplo, xestionar unha ferretería, un negocio honesto, honrado e lexítimo, pero outra moi distinta xestionar un xacemento da Idade do Ferro; para isto último fai falla educación, cultura e humildade.
9. Somos dos que pensamos que os xacementos non son propiedade dos arqueólogos. De feito, a aplicación de diferentes e novas perspectivas enriquecen o coñecemento sobre os castros de Neixón. Os arqueólogos imos e voltamos, unha lección que deben asumir e aprender os políticos. A este respecto, nós, que traballamos e deixamos traballar, desexámoslle o meirande éxito aos compañeiros de profesión que se van encargar desta nova fase de traballos nos castros de Neixón.
10. As vindeiras intervencións arqueolóxicas que serán presentadas o venres que vén ás 12 no Centro Arqueolóxico de Barbanza non teñen nada que ver co presente proxecto arqueolóxico dos castros de Neixón, que seguirá adiante por moito tempo, malia o empeño da Concellería de Cultura e do suposto técnico-arqueológo do Centro Arqueolóxico de Barbanza, os únicos responsables da clausura do campo de traballo internacional.

Xurxo M. Ayán Vila
United Neixons

Chiculate bélico


Comentabamos en Galicia Confidencial (http://www.galiciaconfidencial.com/?p=3511) o impacto da 2ª Guerra mundial no imaxinario colectivo das comunidades da Costa da Morte. A este respecto o arqueólogo e amigo Anxo Eiroa ofrece un excelente exemplo que raia o realismo máxico: o cargamento de chocolate extraído dun caza alemán que caeu no mar á altura de Corme en plena batalla do Atlántico. Toda unha doce peza literaria.

14/7/09

O pedrolo

Tras anos de ter traballado en Avaliación e Corrección de Impacto Arqueolóxico en Obras Públicas, un pensa que xa o viu todo, pero non. A realidade sempre supera á experiencia. Esta fotografía é abraiante. Un miliario romano perfectamente conservado agromou da terra nas obras do AVE en Pontevedra. A 300 m desta zona escavouse e publicouse un miliario hai ben pouco, e se tiña constancia da aparición doutros miliarios no século XIX. Malia diso non houbo cautela arqueolóxica, polo que non existía seguimento arqueolóxico. Agora seica se vai pedir a paralización das obras; para escachar a rir. Son estes os detalles que nos fan quedar -aos arqueólogos e á Administración- de pena diante da sociedade. Pero o mellor de todo é a microhistoria do achado. Unha pala mecánica que saca o pedrolo e o envorca para un lado. Unha veciña que vai ver unha finca e se fixa na pedra; chama a un policía municipal que se decata do que é e informa a Patrimonio... A sociedade non nos necesita; unha vez máis, cheagmos tarde.

Fotografía: El Correo Gallego.

13/7/09

Embarcacións tradicionais


Vén de celebrarse en Muros o IX Encontro de embarcacións tradicionais, toda unha boa noticia para o patrimonio etnográfico mariñeiro deste país. Aínda queda moito por facer. Recentemente tivemos ocasión de percorrer o Museo Marítim de Barcelona nas Drassanes baixomedievais dende as que a Coroa de Aragón conqueriu o Mediterráneo occidental. Aínda estamos a anos luz en cuestións de Didáctica e de vertebración da oferta museística. Unha rede abrangue a tódolos museos locais que sobre esta temática inzan a costa de Catalunya. O hiperlocalismo galaico impide hogano este tipo de cousas. Para rematar, un se decata de que houbo máis interese pola nosa cultura mariñeira no Mediterráneo que en cas nosa. Un bote polbeiro e unha dorna culminan o percorrido polo Museo Marítim de Barcelona.

Fotografía do Arquivo familiar de José España. Contorna dos castros de Neixón.

9/7/09

Sevilla 1939


O noso proxecto do wolfram vai permitir documentar materiais inéditos realmente abraiantes. O fotógrafo que nos legou as fotos históricas dos submarinos alemáns na ría de Arousa é un combatente nacional que marchou á guerra coa súa cámara de fotos. O seu álbum é toda unha crónica da Cruzada. Aquí temos escenas impresionantes dun desfile da victoria en Sevilla... coa Lexión Cóndor sobrevoando o ceo.

Fotografías: Arquivo familiar de Jorge García García.

8/7/09

Borralla documental


Segue o sempiterno debate sobre a fiabilidade das fontes históricas. Moitos historiadores confían cegamente no documento como fósil que conserva a verdade; outros defenden a súa fiabilidade e renegan das fontes orais e arqueolóxicas (sempre tan subxectivas, como se as outras non o fosen). No caso do wolfram, a totalidade das cifras e datos oficiais están falseados, algo normal tendo en conta o contexto de non belixerancia do Estado franquista. Pero non se trata de dirimir vellas disputas gremiais senón de avanzar no coñecemento. Agora ben, que pasa cando os propios documentos son en si mesmos restos arqueolóxicos?

Fotografía: arquivo abandonado nas minas de wolfram da Borralha en Tras-os-Montes (Fot. Ecomuseo do Salto).

7/7/09

Arqueoloxía da Arquitectura


En Biduido d'Abaixo contamos cun exemplo soberbio de continuidade, que non superposición, de modelos arquitectónicos vencellados ao ensino público. A escola nacional de nenas erguida en 1902 polos emigrantes da parroquia n'a Habana. Obra fermosa de cantería tradicional, reproduce o modelo de casa que daquela estaba a inzar as beiras das estradas; moitas destas vivendas eran construídas por indianos e emigrantes retornados de Cuba, Uruguai ou Arxentina. Ao carón temos a escola franquista de 1958, erguida no seo do Plan Nacional de construcciones escolares. Arquitectura moderna, fascistoide. A Arqueoloxía da Arquitectura pode dicir moito sobre a implantación do Estado no rural (cuarteis da Garda Civil, escolas, cárceres, casillas de peóns camineiros). O arqueólogo arxentino Andrés Zarankin ten analisado espacialmente e dende un punto de vista diacrónico os diferentes modelos de escolas que se sucederon nunha zona de Buenos Aires dende meados do século XIX até o primerio terzo do XX. As conxunturas políticas, os cambios nas leis de educación, as mutacións nas mentalidades, todo iso se reflicte formal e espacialmente na arquitectura escolar. Velaí está a paisaxe galega chea de escolas de indianos, escolas franquistas e grupos esoclares xurdidos co EXB.

6/7/09

Da Terra de Lemos ao reino de Galicia



Podedes ver até o 27 de xullo a exposición Da Terra de Lemos ao Reino de Galicia na Casa da Cultura e na sé de Caixa Galicia en Monforte de Lemos. Un espectacular e excelente traballo de deseño expositivo da xente da empresa Terceira Persoa. Un achegamento ao mundo medieval galego que amosa ben ás claras unha eiva aínda sen subsanar neste país: a ausencia real dunha Arqueoloxía medieval en Galicia. No discurso historiográfico que alicerza a exposición bótase manda das fontes documentais mentres determinados elementos emblemáticos da cultura material detallan aspectos concretos, a xeito de viñeta ilustrativa. Esta dependencia das fontes documentais, escritas pola elite letrada que detentaba o poder político, impide elaborar outras leituras dese pasado que abrangan a toda a sociedade. A Arqueoloxía semella non fornecer outros rexistros que coadxuden a escribir novos relatos e narrativas sobre a Idade Media. Unha carencia notable da Arqueoloxía deste país.

2/7/09

Neixón en Vimianzo


Recordámosvos que mañá no Auditorio da Casa de Cultura de Vimianzo ás 20:30 horas proxectarase o documental O'Neixón: historia viva dun castro, no marco das Xornadas de dinamización do Patrimonio.

Investigación wolframita


Trala súa presentación en sociedade o proxecto do wolfram comeza a coller corpo. Grazas a un amplo equipo de investigadores trataremos cuestións de Arqueoloxía de xénero, campos franquistas de redención de penas, loitas guerrilleiras, a confomación da élite capitalista durante os primeiros intres do Rexime, cadenas técnico-operativas, posta en valor, percepción da Modernidade, Patrimonio audioviusal... e tamén de ruínas arqueolóxicas. Se tedes algunha historia, dato, fotografía ou comentario ao respecto aquí estamos.

Fotografía: presentación do proxecto no IEGPS (fot. de Juan Anca)

1/7/09

Presentación


Mañá xoves ás 11:00 da mañá no salón de actos do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento daráse unha rolda de prensa para apresentar o proxecto de I+D+I Investigación etnoarqueolóxica da explotación do wolfram en Barbanza, que será executado entre 2009 e 2011 pola empresa de xestión cultural Alicerce e o Laboratorio de Patrimonio (IEGPS - CSIC).