13/11/09

Memoria histórica


Memoria histórica é unha das categorías de arqueoneixon, malia que preferimos outro concepto como memoria colectiva. A memoria é histórica por definición. De feito, para nós, o Patrimonio é a materialización da memoria e do esquencemento. Hoxe estivemos no VII Congreso de Investigadores sobre o franquismo en Santiago de Compostela, como oíntes, nunha mesa redonda sobre o estado da cuestión da represión. Na mesa estaba xente á que hai que ler como Javier Rodrigo da Universidade de Zaragoza ou Emilio Silva da Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica. No debate puidemos apalpar as sensacións que agroman neste mundo: reivindicacións gremialistas por parte dos historiadores, afirmacións como que a sociedade non pode marcar a axenda da investigación da Universidade española, tratamento despectivo cara ao labor dos chicos de las fosas , metadiscursos que se reproducen dentro da Academia, patrimonialización corporativista do saber... Mentres os historiadores seguimos nesas vainas, a sociedade vai por outro lado e non hai excusas que vallan. O asociacionismo memoralístico basease nunha demanda real por parte dun sector importante da sociedade española. Se os historiadores consideran que non deben estar aí, ese é outro problema que dexenera nunha negativa percepción social da disciplina. Sexa como for, compartimos a opinión de Emilio Silva cando aconsella amablemente aos historiadores que se acheguen alomenos unha vez na vida á escavación dunha foxa como experiencia persoal que axuda a comprender moitas cousas. Como dixo Manuel Rivas nun prólogo a un impactante libro de fotografías (Memorias de la tierra), un destes voluntarios e arqueólogos que exhuman foxas ten feito máis pola xustiza e a reparación das víctimas cun paletín e unha espátula ca todo un Estado. Outro problema é a cegueira que leva a pensar a algúns historiadores que son os detentadores do saber, cando o fenómeno da represión está a ser abordado por antropólogos, psicológos, sociólogos, forenses, arqueólogos, etc... Para nós o gremialismo é unha rémora do Antigo Rexime que segue a presidir a vida deste país. Somos os primeiros en facer unha autocrítica. Nós somos dos que pensamos que unicamente hai bos e malos investigadores. Outro día seguiremos desbardallando sobre estes temas, que nos interesan moito pola nosa investigación etnoarqueolóxica sobre o wolfram, a guerrilla e demáis. Neste traballo dimos cun arquivo familiar abraiante, dun home de 93 anos que marchou á guerra cunha cámara de fotos. Reproducimos a continuación un extracto do diario de operacións deste cabo de artilería en xaneiro de 1939 na ofensiva sobre Catalunya. Lendo, que máis dá que un sexa arqueólogo, historiador ou Perico de los Palotes?

Día 22. a las 9 de la mañana salimos para Villafranca del Panadés (sic) donde al llegar recibimos orden de proseguir la Marcha hacia Canyellas, punto central De la línea alcanzada por nuestro C. de E.
Día 23. A las 5 de la tarde salimos de Canyellas en dirección a San Cugat de Sasgarrigas donde llegamos a las 6 horas de la tarde acampando y pernoctando.
Día 24. A las 7 de la mañana continuamos nuestro avance sobre Barcelona pasando la noche en Vegas.
Día 26. Salimos de este pueblo a las 7 de la mañana en dirección a San Clemente de Llobregat donde emplazando la batería cooperó con sus fuegos al paso del río Llobregat y conquista de los pueblos San Feliu de Llobregat, San Justo y San Baudilio.
Día 27. A las 11 de la mañana salimos en dirección a San Adrián de Besós recibiendo nueva orden de alojar la unidad en Barcelona.
Día 28. Se recibe orden de salir para Gavá y en esta situación finalizó el mes.
Mes de Febrero.
Desde el día 1º al 12 descansó el personal.
Día 12. Se recibe felicitación enviada por el gral. Jefe del Cuerpo E. M. por la liberación de Barcelona, también se recibe orden de preparar el material y el personal para el desfile y desde este día al 20 se invirtió en esta operación.
Día 21. Se desfila y pasa revista S. E. el Generalísimo a este Grupo en unión de las fuerzas que tomaron parte en la liberación de Cataluña: a las 5 y media de la tarde se emprende la marcha hacia Falset donde llegamos a las 8 de la noche. Se recibe felicitación del Coronel Jefe de Artillería del C.E.M.

Fotografía: J.G.T. e dous compañeiros da 41 batería del Regimiento de Artillería de Costa nº 2 trala toma de Barcelona, posando na contorna do Arco do Trunfo (Arquivo de J.G.T.).

4 comentarios:

lespiell dijo...

M'ha interessat molt aquest post, sobretot perquè sóc de Sant Climent de Llobregat, des d'on es veu l'ermita de Sant Ramon, que pertany a Sant Boi, la capital dels quals és Sant Feliu de Llobregat. Ai, aquestes traces d'altres èpoques en la toponímia...! :)

carlos dijo...

como se amita o neto a seu abo.....

lorcho dijo...

Genial relato.
De lo del gremialismo tendríamos mucho que hablar; yo no lo veo tan claro.

rontxo dijo...

Muchas gracias por lo que nos toca...

http://www.publico.es/espana/269944/fosas/abren/cuentagotas

(Fosa de Barro-Pontevedra)